PISZĄ O NAS...

Warsztaty teatralne Ośrodka Nowy Świat

Od piątku 24 września młodzi Rosjanie, Łotysze, Estończycy i około dwudziestoosobowa grupa legniczan będą uczestnikami teatralnych warsztatów, kolejnego projektu przygotowanego przez Ośrodek Nowy Świat w Legnicy.

Finałem ich pracy będzie teatralno-taneczne, plenerowe widowisko „Pomnik Przyjaźni”, które wystawione zostanie w niedzielę 3 października (godz. 20.00) na Placu Słowiańskim.

Ani tytuł widowiska, ani miejsce, w którym zostanie pokazane, ani też skład uczestników teatralnych warsztatów nie są przypadkowe. Nie ma bowiem w Legnicy Pomnika Przyjaźni, jest socrealistyczny w formie monument wzniesiony (1951 r.) na centralnym placu miasta w szczytowym momencie stalinizmu jako Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej (w późniejszych latach nazywany Pomnikiem Braterstwa Broni). Od lat jest to także przedmiot sporu między zwolennikami pozostawienia go na pamiątkę czasów, w jakich go wzniesiono (i włączenia Legnicy do państwa polskiego), a ich przeciwnikami widzącymi w pomniku symbol komunizmu i sowieckiego zniewolenia.

- Wiemy o tym, w tym sensie tytuł widowiska jest artystyczną prowokacją. Spróbujemy bowiem „odczarować” to miejsce, nadać mu nowy sens i znaczenie. Pomniki z upływem lat, wygasaniem emocji, potrafią bowiem zmieniać swój symboliczny sens i znaczenie. Wśród uczestników warsztatów są młodzi ludzie z krajów, które przez kilkadziesiąt lat doświadczały sowieckiego zniewolenia, a podobne monumenty stawiane były przecież nie tylko u nas. Chcemy przypomnieć mieszkańcom miasta, że pomnik jest, mimo że wydaje się niezauważalny, mijany obojętnie, nie wypełniający współcześnie żadnej społecznej funkcji. Jesteśmy ciekawi czy nasza artystyczna akcja sprowokuje społeczną debatę o jego przyszłości, lokalizacji, czy w ogóle wywoła poważną dyskusję na ten temat. Może w przyszłości, dla pokolenia rówieśników uczestników warsztatów, ten monument naprawdę stanie się Pomnikiem Przyjaźni? – objaśnia i zastanawia się organizatorka warsztatów i koordynatorka teatralnego Ośrodka Nowy Świat Magda Pietrewicz.

Warsztatowe zajęcia prowadzone będą w dwóch grupach: tanecznej, którą poprowadzi Dimma Gaitjukevich z Akademii Tanecznej z Rygi (balet i taniec współczesny) oraz aktorskiej, którą poprowadzi Zuza Motorniuk, aktorka legnickiego teatru. Podczas zajęć tworzone będą etiudy, które staną się budulcem teatralno-tanecznego widowiska. Ostatnie trzy dni warsztatów odbywać się będą bowiem pod reżyserskim okiem Jacka Głomba, który zepnie w całość finałowy „Pomnik Przyjaźni”

- Interesują nas zarówno historie przywoływane sprzed lat, jak i współczesne zdarzenia i doświadczenia międzynarodowej grupy uczestników warsztatów. Ważny będzie także sam Plac Słowiański, jako miejsce spotkań młodych ludzi pasjonujących się jazdą na rolkach, deskorolkach, rowerach, a także breakdancem. Stąd wśród polskich uczestników zajęć są także stali bywalcy Placu Słowiańskiego, skateowcy, tancerze breakdance, osoby zainteresowane tańcem oraz amatorskim teatrem. Dla nich będzie to okazja, by przypomnieć lokalnej władzy, że Legnica nie ma skateparku z prawdziwego zdarzenia – dodaje Magda Pietrewicz.

Warsztatom towarzyszyć będą dodatkowe zdarzenia, takie jak wycieczka śladami „Małej Moskwy”, plenerowa wystawa fotograficzna na Placu Słowiańskim (otwarcie w sobotę 25 września o 16.00), a także happening „Opakowanie Pomnika” (niedziela 26 września o 14.00). Uczestnicy obejrzą także telewizyjną, angielskojęzyczną wersję „Ballady o Zakaczawiu”.

Trzecie podejście…

Warsztaty oraz widowisko „Pomnik Przyjaźni” nie będą pierwszym zdarzeniem artystycznym, w którym legnicki teatr odwołuje się do monumentu z Placu Słowiańskiego. 17 września 1995 roku, w rocznicę agresji ZSRR na Polskę, teatr zorganizował happening oparty na pomyśle publicznej licytacji i sprzedaży pomnika (wywołał on zabawny spór, czy sprzedawać pomnik w całości, czy odpiłować tylko żołnierza radzieckiego, a może usunąć obu wojaków, a pozostawić tylko dziewczynkę). Monument był też bohaterem scenicznego żartu „Pomnik Wdzięczności, czyli wieczór sentymentalno-satyryczny”, który – na podstawie tekstu Bronisława Freidenberga - swoją premierę miał na teatralnej scenie w sylwestrowy wieczór 2004 roku (ożywione postaci z pomnika zeszły z cokołu wspominając lata, w którym przyszło im na nim stać, a zdjęta z ramion dziewczynka kłopotała się o swoje dalsze losy, bo przecież „pięćdziesięcioletnia dziewica nikogo nie interesuje”).

Na marginesie: dzisiejszy kształt pomnika nie odpowiada pierwowzorowi – w latach 90. ub. wieku z postumentu usunięto napisy w języku polskim i rosyjskim wskazujące – wybitnie wiernopoddańcze - powody jego wzniesienia w imieniu „społeczeństwa ziemi legnickiej”.

(Grzegorz Żurawiński; „Warsztaty teatralne Ośrodka Nowy Świat”; lca.pl; 23.09.2010)